Co roku, z początkiem kwietnia Chińczycy obchodzą Qingmingjie, jedno z ważniejszych świąt w kalendarzu chińskim. W dosłownym tłumaczeniu oznacza Święto Czyste i Jasne i jest poświęcone pamięci o zmarłych.
Tradycja Qingmingjie, nazywanego też Świętem Zamiatania Grobów, ma ponad 2500 lat. Święto jest ruchome i zawsze wypada na początku kwietnia, 106 dni po przesileniu zimowym, według kalendarza księżycowego, w tym roku 5 kwietnia.
Chińczycy dostają w tym czasie trzy dni wolnego od pracy, by mieć możliwość odwiedzenia grobów swoich bliskich, które są często oddalone od centrów miast. Niektórzy uważają, że jest to odpowiednik polskiego Święta Zmarłych, jednak poszczególne zwyczaje związane z kultem przodków znacznie różnią się od naszej tradycji.
Życie po śmierci
Zgodnie z chińskimi wierzeniami, tułające się po śmierci dusze mają takie same potrzeby jak żywi ludzie. Odczuwają głód, zimno i pragnienie, ale też złość, gniew, smutek i radość. Niedogodności życia pozagrobowego można jednak złagodzić poprzez odpowiednie rytuały.
Przed świętem Qingmingjie uprząta się groby, grabi z nich liście i pieli chwasty. W dniu święta przy grobie zbiera się cała rodzina, a jej najstarszy członek zapala ustawione przy grobie świece. Przy nagrobku stawia się talerze z rytualnym posiłkiem dla zmarłych. Następnie pali się polane winem papierowe pieniądze i inne atrybuty bogactwa. Wynika to z wiary w to, że zmarli potrzebują na „tamtym świecie” tych samych rzeczy, których potrzebowali za życia ziemskiego.
Wszyscy członkowie rodziny, od najstarszego do najmłodszego, składają hołd zmarłym kłaniając się trzykrotnie. Symboliczne ofiary składane są także okolicznym bóstwom i błąkającym się w pobliżu, nieznanym duchom. Ten rytuał ma na celu okazanie szacunku zmarłym, ale także przebłaganie zbłąkanych dusz, by nie prześladowały żywych.
Można być pod wrażeniem optymizmu w tradycyjnym chińskim spojrzeniu na śmierć. Nie ma tam bowiem pojęcia grzechu pierworodnego, a przejście do życia pozagrobowego nie wymaga radykalnej zmiany. Na kulturze zachodniej mówi się o odrodzeniu, odkupieniu, zbawieniu czy nowym życiu. W tradycji chińskiej umierasz, ale pozostajesz tym, kim byłeś.
Święto radości i wiosny
Święto Zmarłych w Chinach jest obchodzone w radosnej atmosferze. Nie wiąże się wyłącznie z odwiedzaniem grobów i kultem przodków. Początek kwietnia w Państwie Środka to czas pięknej, słonecznej pogody, rosnących temperatur i coraz dłuższych dni. Dlatego święto Qingmingjie to również okazja do rodzinnych wycieczek za miasto, długich spacerów i radości z powodu pierwszych naprawdę ciepłych dni.
Nieodłączną tradycją tego święta, popularną wśród młodszych i starszych Chińczyków, jest puszczanie latawców, zarówno za dnia, jak i wieczorem, kiedy do latawców przywiązuje się papierowe lampiony, które na tle wieczornego nieba migoczą jak gwiazdy. W przeszłości ludzie przecinali sznurek, aby latawiec odleciał wolny, symbolicznie zabierając ze sobą troski i choroby.
Dzień Zimnego Jedzenia
Dzień przed Qingmingjie był tradycyjnym chińskim Dniem Zimnego Jedzenia. Zimne Jedzenie lub Święto Hanshi to tradycyjne chińskie święto, które z lokalnego upamiętnienia śmierci szlachcica Jin Jie Zitui w VII wieku p.n.e., za dynastii Zhou, przekształciło się w obchody w całej Azji Wschodniej. Nazwa wywodzi się z tradycji unikania rozpalania wszelkiego rodzaju ognia, nawet przy przygotowywaniu potraw. Z biegiem czasu Hanshi i Qingmingjie stopniowo połączyły się w jeden festiwal.
Tradycyjne potrawy Qingming obejmują słodkie zielone kulki ryżowe, owsiankę z kwiatów brzoskwini, chrupiące ciastka, ślimaki Qingming i jajka. Te potrawy są zwykle gotowane na jeden lub dwa dni przed nadejściem Qingming, aby ludzie mogli jeść i odpoczywać.
Jedną z najbardziej popularnych potraw są słodkie zielone kulki ryżowe, „zielone kluski”. To potrawa, która składa się z mieszanki kleistego proszku ryżowego i soku z zielonych warzyw i jest nadziewane słodzoną pastą z fasoli. Kulki są koloru jadeitowo-zielonego, mają kleisty smak i słodki aromat.